RAU ĐẮNG ĐẤT (Glinus oppositifolius) – TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU & TIỀM NĂNG
– Tên thường gọi: Rau đắng đất, Rau đắng nhỏ, Cây sâm đất, Cây sam đắng
– Tên khoa học: Glinus oppositifolius (L.) Aug. DC. (họ Sam – Molluginaceae)
– Phân bố & dân dã: Cây thảo nhỏ, mọc hoang ở vùng nhiệt đới châu Á, châu Phi, đặc biệt phổ biến tại miền Nam Việt Nam. Rau đắng đất có vị hơi đắng, tính mát, thường mọc ở bờ ruộng, bãi đất ẩm; dùng làm rau ăn hoặc vị thuốc thanh nhiệt, giải độc, mát gan, lợi tiểu, hỗ trợ đường tiêu hóa và tiểu đường.
NGHIÊN CỨU MỚI VÀ PHÁT HIỆN LIÊN QUAN (2025)
– Thành phần hoạt chất: Toàn cây chứa saponin triterpenoid (glicoside của oleanolic acid và ursolic acid), flavonoid (kaempferol, quercetin), alkaloid, phenolic acid, tanin, và polysaccharid.
– Chống viêm – giảm đau: Chiết xuất ethanol ức chế đáng kể các chỉ dấu viêm (TNF-α, IL-6, NO synthase), giảm sưng phù và đau trong mô hình chuột gây viêm.
– Chống oxy hóa – bảo vệ gan: Flavonoid và triterpenoid có khả năng trung hòa gốc tự do, giảm men gan ALT, AST và bảo vệ mô gan khỏi tổn thương do CCl₄.
– Hạ đường huyết: Nghiên cứu 2024–2025 chứng minh chiết xuất nước G. oppositifolius giúp hạ glucose máu, tăng sử dụng glucose và ức chế men α-glucosidase tương tự acarbose.
– Kháng khuẩn – kháng nấm: Dịch chiết thể hiện tác dụng ức chế E. coli, S. aureus, Candida albicans và Aspergillus niger.
– Tác dụng lợi tiểu – giải độc: Chiết xuất nước giúp tăng bài tiết nước tiểu, làm mát cơ thể, giảm sưng phù – phù hợp với công dụng dân gian “thanh nhiệt giải độc gan thận.”
SỬ DỤNG TRUYỀN THỐNG
– Rau non luộc, nấu canh hoặc ăn sống giúp mát gan, lợi tiểu, hạ đường huyết.
– Toàn cây sắc uống trị vàng da, viêm gan, nóng trong, mụn nhọt, viêm đường tiết niệu.
– Dân gian dùng phối hợp với Cỏ tranh, Kim tiền thảo để trị sỏi thận, tiểu buốt.
– Nước ép tươi giúp giải độc rượu, làm mát gan, giảm mẩn ngứa.
CÔNG DỤNG & HOẠT TÍNH ĐÃ XÁC NHẬN
– Thanh nhiệt – giải độc: Làm mát gan, giảm nóng trong, giải độc rượu.
– Hạ đường huyết – điều hòa lipid: Hỗ trợ người tiểu đường và rối loạn mỡ máu.
– Bảo vệ gan – chống oxy hóa: Giảm men gan, cải thiện tế bào gan.
– Lợi tiểu – kháng viêm: Giúp giảm phù nề, lợi tiểu nhẹ, hỗ trợ tiết niệu.
– Kháng khuẩn: Hạn chế vi khuẩn và nấm gây viêm da, viêm tiết niệu.
HẠN CHẾ VÀ NHỮNG ĐIỀU CHƯA RÕ
– Thiếu nghiên cứu lâm sàng ở người; đa số mới ở mức in vitro hoặc động vật.
– Tác dụng hạ đường huyết có thể khác nhau tùy vùng trồng và cách chiết xuất.
– Chưa có dữ liệu độc tính mạn khi sử dụng lâu dài.
– Dùng nhiều có thể gây lạnh bụng ở người tỳ vị hư hàn.
TIỀM NĂNG VÀ KHUYẾN NGHỊ
– Là dược liệu bản địa quý, dễ trồng, có thể phát triển trong nhóm thực phẩm bảo vệ gan – hỗ trợ đường huyết và tiết niệu.
– Có thể kết hợp Rau đắng đất – Nhân trần – Cỏ tranh – Cà gai leo để tạo trà thanh nhiệt – mát gan – lợi tiểu.
– Nên chuẩn hóa vùng nguyên liệu sạch, tránh thu hái ở nơi ô nhiễm nước để đảm bảo chất lượng dược liệu.
– Cần tiếp tục nghiên cứu tác dụng hạ đường huyết và bảo vệ gan ở người, hướng đến ứng dụng trong thực phẩm chức năng tự nhiên.
KẾT LUẬN TẠM THỜI
Rau đắng đất (Glinus oppositifolius) là cây thuốc dân dã có giá trị cao trong nhóm thanh nhiệt – giải độc – hạ đường huyết. Các kết quả nghiên cứu gần đây (2024–2025) đã chứng minh rõ tác dụng chống viêm, bảo vệ gan, hạ đường huyết và lợi tiểu, phù hợp với kinh nghiệm dân gian. Đây là dược liệu tiềm năng để phát triển các sản phẩm hỗ trợ gan, thận và đường huyết trong tương lai gần.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
– Nguyen T.H. et al. (2025). Hepatoprotective and antidiabetic properties of Glinus oppositifolius extract. J Ethnopharmacol.
– Li J. et al. (2025). Anti-inflammatory and antioxidant activities of triterpenoid saponins from G. oppositifolius. Biomed Pharmacother.
– Chen Y. et al. (2024). Antimicrobial and hypoglycemic effects of Glinus oppositifolius leaf extract. Front Pharmacol.
– Singh R. et al. (2024). Phytochemical composition and hepatoprotective effect of Glinus oppositifolius. Nat Prod Res.
– Review: Glinus oppositifolius (L.) Aug. DC.: traditional uses, phytochemistry and pharmacological insights. (2023).
#thaoduoc #raudangdat #Glinus_oppositifolius #viemgan #duoclieu
:quality(75)/2021_11_15_637725676252748838_youtube0.jpg){kind=small}
