Tên thường gọi: Chua me đất lá me, Cây lá me, Thần mộc nhỏ
Tên khoa học: Biophytum sensitivum (L.) DC. (họ Chua me đất – Oxalidaceae)
Phân bố & dân dã: Cây thảo nhỏ, lá xếp như lá me, có đặc tính xếp lá lại khi bị chạm hoặc tác động mạnh – giống hiện tượng “xấu hổ”. Mọc phổ biến ở Việt Nam, Ấn Độ, Sri Lanka, Lào, Campuchia. Dân gian dùng toàn cây trị viêm họng, cảm sốt, hen suyễn, đau dạ dày, viêm da và viêm khớp nhẹ.

---

NGHIÊN CỨU MỚI VÀ PHÁT HIỆN LIÊN QUAN (2025)

• Thành phần hoạt chất: Giàu flavonoid (luteolin, quercetin), coumarin, saponin, tannin, polysaccharide, acid phenolic, alkaloid và terpenoid.

• Chống viêm – giảm đau mạnh: Chiết xuất ethanol ức chế TNF-α, IL-1β, COX-2 và NO; hiệu quả với viêm khớp, viêm phế quản, viêm dạ dày.

• Tăng miễn dịch – chống stress oxy hóa: Polysaccharide kích thích đại thực bào, tăng IL-2 và interferon-γ, hỗ trợ tăng đề kháng.

• Chống ung thư tiềm năng: Hợp chất Amentoflavone gây apoptosis trên tế bào ung thư phổi và vú in vitro; ức chế hình thành mạch nuôi khối u.

• Kháng khuẩn – kháng virus: Ức chế Staphylococcus aureus, E. coli, Pseudomonas, Candida, đặc biệt hiệu quả trong viêm họng, viêm da.

• Bảo vệ dạ dày: Chiết xuất methanol giảm tiết acid, bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương do NSAIDs và ethanol.

• Hạ đường huyết: Flavonoid trong cây ức chế enzyme α-glucosidase, giúp giảm glucose máu sau ăn.

---

SỬ DỤNG TRUYỀN THỐNG

• Toàn cây: Sắc uống trị ho, cảm sốt, viêm họng, hen phế quản nhẹ.

• Đắp ngoài: Lá giã đắp trị mụn nhọt, viêm da, tổn thương nhẹ.

• Dùng với mật ong: Kết hợp nước sắc với mật ong trị đau dạ dày – nóng rát – khó tiêu.

• Bài thuốc dân gian:

  • Chua me lá me – Lá hẹ – Gừng trị viêm họng, ho đờm.

  • Chua me lá me – Rau má – Cam thảo hỗ trợ loét dạ dày – nóng gan.

---

CÔNG DỤNG & HOẠT TÍNH ĐÃ XÁC NHẬN

• 🌿 Chống viêm – giảm đau: Hỗ trợ viêm họng, viêm khớp, viêm da.

• 🍃 Tăng miễn dịch: Kích hoạt đại thực bào, tăng sức đề kháng.

• 💨 Hỗ trợ hô hấp: Giảm ho, long đờm, giảm co thắt phế quản.

• 💚 Bảo vệ dạ dày: Giảm acid, hỗ trợ loét dạ dày.

• ✨ Chống oxy hóa – chống ung thư tiềm năng.

---

HẠN CHẾ VÀ NHỮNG ĐIỀU CHƯA RÕ

• Có thể gây tiêu chảy nhẹ nếu dùng liều cao (tính hàn).

• Người tỳ vị hư hàn, hay lạnh bụng nên giảm liều.

• Thiếu nghiên cứu lâm sàng trên người về hiệu quả dài hạn.

• Không dùng cho phụ nữ mang thai (tính hoạt huyết nhẹ).

---

TIỀM NĂNG & KHUYẾN NGHỊ

• Là dược liệu đa công dụng cho nhóm hô hấp – tiêu hóa – kháng viêm.

• Có thể phát triển trà thảo mộc, viên nang, cao lỏng, siro ho thảo dược hoặc gel chăm sóc da viêm – mẩn đỏ.

• Phối hợp tốt với Rau má – Cúc áo – Trà xanh – Mật ong cho nhóm sản phẩm hỗ trợ viêm họng – viêm da – tăng đề kháng.

• Nên chuẩn hóa nguồn dược liệu tự nhiên tại Việt Nam theo GACP.

---

KẾT LUẬN TẠM THỜI

Chua me lá me (Biophytum sensitivum) là dược liệu bản địa quý, có tác dụng kháng viêm – tăng miễn dịch – hỗ trợ hô hấp – bảo vệ dạ dày. Các nghiên cứu 2024–2025 chứng minh nhiều hoạt chất có giá trị như luteolin, quercetin, amentoflavone, mở ra tiềm năng lớn để phát triển các sản phẩm hỗ trợ viêm họng – ho – viêm khớp nhẹ – viêm da – loét dạ dày – tăng đề kháng.

---

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Nguyen T.H. et al. (2025). Anti-inflammatory and immunomodulatory effects of Biophytum sensitivum extract. J Ethnopharmacol.

• Li J. et al. (2025). Antioxidant and gastroprotective properties of B. sensitivum. Biomed Pharmacother.

• Chen Y. et al. (2024). Antimicrobial and cytoprotective activities of Biophytum species. Front Pharmacol.

• Singh R. et al. (2024). Amentoflavone and its anticancer potential from Biophytum sensitivum. Nat Prod Res.

• Review: Biophytum sensitivum (L.) DC.: phytochemistry, ethnomedicinal uses, and therapeutic prospects. (2023).