Bằng lăng (Lagerstroemia speciosa) – tinh hình nghiên cứu và tiềm năng

– Tên thường gọi: Bằng lăng, Bằng lăng nước, Ban tím, Lăng hoa tím

– Tên khoa học: Lagerstroemia speciosa (L.) Pers. (họ Tử vi – Lythraceae)

– Phân bố & dân dã: Cây gỗ lớn, hoa tím rực rỡ, phân bố khắp Đông Nam Á, mọc phổ biến ở Việt Nam từ Bắc vào Nam. Ngoài giá trị cảnh quan, dân gian còn dùng lá và vỏ cây bằng lăng để chữa tiểu đường, hạ mỡ máu, giảm cân, hạ sốt và viêm khớp.

NGHIÊN CỨU MỚI VÀ PHÁT HIỆN LIÊN QUAN (2025)

– Thành phần hoạt chất: Lá và vỏ chứa corosolic acid, ellagic acid, gallic acid, tannin, quercetin, lagerstroemin (một ellagitannin có hoạt tính tương tự insulin).

– Điều hòa đường huyết: Corosolic acid và lagerstroemin giúp tăng hấp thu glucose vào tế bào thông qua việc kích hoạt thụ thể insulin và AMPK – cơ chế tương tự thuốc Metformin.

– Giảm mỡ máu & hỗ trợ giảm cân: Dịch chiết lá bằng lăng làm giảm cholesterol, triglycerid và cải thiện đề kháng insulin ở động vật mô hình béo phì.

– Chống oxy hóa – bảo vệ gan: Flavonoid và polyphenol trong lá giúp trung hòa gốc tự do, bảo vệ tế bào gan và tụy.

– Kháng viêm – giảm đau: Chiết xuất methanol vỏ cây thể hiện tác dụng giảm sưng, giảm đau và hạ sốt trên mô hình viêm cấp.

– Kháng khuẩn: Dịch chiết ethanol ức chế Staphylococcus aureus, E. coli và Candida albicans.

SỬ DỤNG TRUYỀN THỐNG

– Lá khô hãm trà uống hằng ngày giúp hạ đường huyết, lợi tiểu, giảm mỡ máu.

– Vỏ thân sắc uống trị tiêu chảy, đau bụng, viêm khớp.

– Dân gian dùng lá non giã đắp ngoài chữa mụn nhọt, viêm da.

– Một số vùng miền còn dùng hoa và quả khô nấu nước uống làm mát cơ thể.

CÔNG DỤNG & HOẠT TÍNH ĐÃ XÁC NHẬN

– Hạ đường huyết – tăng nhạy cảm insulin: Cải thiện hấp thu và chuyển hóa glucose.

– Giảm cholesterol – mỡ máu: Hỗ trợ bệnh nhân béo phì, rối loạn chuyển hóa.

– Chống oxy hóa – bảo vệ gan: Ngăn tổn thương tế bào do stress oxy hóa.

– Kháng viêm – giảm đau: Giúp hỗ trợ điều trị viêm khớp, đau cơ.

– Lợi tiểu – thanh nhiệt: Làm mát cơ thể, hỗ trợ thải độc.

HẠN CHẾ VÀ NHỮNG ĐIỀU CHƯA RÕ

– Cần thêm thử nghiệm lâm sàng trên người để xác nhận hiệu quả hạ đường huyết và liều dùng tối ưu.

– Dùng quá liều có thể gây hạ đường huyết nhẹ ở người khỏe mạnh.

– Hàm lượng corosolic acid biến động theo mùa và vùng thu hái, cần chuẩn hóa nguồn dược liệu.

– Cần đánh giá độc tính mạn khi sử dụng lâu dài.

TIỀM NĂNG VÀ KHUYẾN NGHỊ

– Là dược liệu tự nhiên có tiềm năng lớn trong hỗ trợ điều trị tiểu đường và béo phì.

– Có thể phát triển dạng trà thảo mộc, viên nang hỗ trợ kiểm soát đường huyết – mỡ máu, hoặc cao lỏng kết hợp với lá Dâu tằm, Khổ qua, Giảo cổ lam.

– Đề xuất xây dựng vùng trồng chuẩn hóa tại Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, kết hợp khai thác lá già sấy khô làm trà dược liệu.

– Cần định chuẩn corosolic acid và lagerstroemin để phát triển sản phẩm xuất khẩu.

KẾT LUẬN TẠM THỜI

Bằng lăng (Lagerstroemia speciosa) không chỉ là loài cây cảnh biểu tượng của mùa hè mà còn là nguồn dược liệu quý giúp hạ đường huyết, giảm mỡ máu và bảo vệ gan. Các nghiên cứu hiện đại (2024–2025) tiếp tục khẳng định tiềm năng của bằng lăng trong điều hòa chuyển hóa và hỗ trợ điều trị tiểu đường type 2. Với nguồn nguyên liệu dồi dào và an toàn, đây là ứng viên sáng giá cho các sản phẩm thảo dược hỗ trợ chuyển hóa và thanh lọc cơ thể.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

– Nguyen T.H. et al. (2025). Hypoglycemic and antihyperlipidemic effects of Lagerstroemia speciosa leaf extract. J Ethnopharmacol.

– Li J. et al. (2025). Corosolic acid and lagerstroemin enhance insulin sensitivity via AMPK activation. Biomed Pharmacother.

– Chen Y. et al. (2024). Antioxidant and hepatoprotective activities of L. speciosa polyphenols. Front Pharmacol.

– Singh R. et al. (2024). Anti-inflammatory and analgesic potential of Lagerstroemia bark extract. Nat Prod Res.

– Review: Lagerstroemia speciosa (L.) Pers.: phytochemistry, pharmacology, and therapeutic applications. (2023).

#Bằnglăng #Lagerstroemia_speciosa #tiểuđường #béophì #giảmcân