ên thường gọi: Chua me đất, Chua me vàng, Chua lè, Bồn bồn chua
Tên khoa học: Oxalis corniculata L. (họ Chua me đất – Oxalidaceae)
Phân bố & dân dã: Cây thảo nhỏ bò lan, hoa vàng, lá ba chét có vị chua đặc trưng. Mọc khắp nơi ở Việt Nam, đặc biệt trong vườn, ven đường, đất ẩm. Dân gian dùng cây để giải nhiệt, trị viêm – trị ho – rối loạn tiêu hóa – viêm da – sưng đau.

---

NGHIÊN CỨU MỚI VÀ PHÁT HIỆN LIÊN QUAN (2025)

• Thành phần hoạt chất: Giàu flavonoid (quercetin, kaempferol), oxalic acid, vitamin C, coumarin, tanin, polysaccharide và phenolic acid.

• Chống viêm – giảm đau: Nghiên cứu 2025 chỉ ra chiết xuất methanol ức chế TNF-α, IL-6, NO và COX-2, giúp giảm viêm da, viêm khớp nhẹ và viêm họng.

• Kháng khuẩn – kháng nấm: Hoạt tính mạnh chống Staphylococcus aureus, E. coli, Pseudomonas, và nấm Candida albicans – phù hợp trị mụn nhọt, chốc lở, nhiễm khuẩn đường ruột nhẹ.

• Chống loét dạ dày – bảo vệ niêm mạc: Dịch chiết ethanol giảm tiết acid, tăng chất nhầy bảo vệ dạ dày, hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày – trào ngược.

• Hạ sốt – giải độc: Giúp giảm nhiệt cơ thể, đào thải độc tố, hỗ trợ cảm sốt nhẹ.

• Chống oxy hóa: Flavonoid và vitamin C trung hòa gốc tự do, chống lão hóa tế bào.

• Hỗ trợ tiểu đường: Một số nghiên cứu 2024–2025 ghi nhận hoạt tính ức chế α-glucosidase, giúp giảm đường máu sau ăn.

---

SỬ DỤNG TRUYỀN THỐNG

• Toàn cây: Sắc uống trị ho, cảm sốt, viêm họng, đau dạ dày, tiêu chảy nhẹ.

• Giã đắp: Lá giã nát đắp trị mụn nhọt, viêm da, ong châm, rắn cắn (hỗ trợ).

• Nước sắc: Dùng rửa vùng da bị chàm, hắc lào, ngứa mẩn đỏ.

• Chua me đất phối hợp:

  • Chua me – Rau má – Cam thảo đất: thanh nhiệt – giải độc gan.

  • Chua me – Gừng – Lá hẹ: ho – đờm – viêm họng.

  • Chua me – Dạ cẩm – Chè dây: dạ dày – trào ngược – nóng rát thượng vị.

---

CÔNG DỤNG & HOẠT TÍNH ĐÃ XÁC NHẬN

• 🌿 Chống viêm – giảm sưng: Hữu ích trong viêm da, viêm họng, viêm khớp nhẹ.

• 🍃 Kháng khuẩn – kháng nấm: Tốt cho mụn nhọt, tiêu chảy nhiễm khuẩn.

• 💛 Bảo vệ dạ dày – chống loét: Giảm tiết acid, tăng chất nhầy.

• 💚 Giải nhiệt – hạ sốt: Thanh nhiệt cơ thể, hỗ trợ cảm sốt.

• ✨ Chống oxy hóa – tăng đề kháng.

---

HẠN CHẾ VÀ NHỮNG ĐIỀU CHƯA RÕ

• Chứa oxalic acid, dùng quá nhiều có thể gây kích thích dạ dày hoặc ảnh hưởng người sỏi thận.

• Người tỳ vị hư nên dùng ít vì tính hơi lạnh.

• Không dùng cho trẻ nhỏ liều cao, tránh gây tiêu chảy.

• Thiếu dữ liệu lâm sàng chuẩn hóa liều cho các sản phẩm thương mại.

---

TIỀM NĂNG & KHUYẾN NGHỊ

• Là dược liệu phổ biến, dễ kiếm, hoạt tính mạnh trong nhóm kháng viêm – tiêu hóa – kháng khuẩn – hạ sốt.

• Có thể phát triển thành trà thanh nhiệt – siro ho nhẹ – gel bôi thảo dược – dung dịch rửa da hoặc sản phẩm hỗ trợ dạ dày.

• Kết hợp tốt với Rau má – Cúc áo – Dạ cẩm – Chè dây cho nhóm sản phẩm giải độc gan – viêm da – loét dạ dày.

• Nên chuẩn hoá hàm lượng flavonoid và oxalic acid để bảo đảm an toàn khi bào chế.

---

KẾT LUẬN TẠM THỜI

Chua me đất hoa vàng (Oxalis corniculata) là cây thuốc dân gian quý – dễ tìm – dễ dùng, với hoạt tính kháng viêm, kháng khuẩn, bảo vệ dạ dày, giải nhiệt và chống oxy hóa mạnh. Nghiên cứu 2024–2025 tiếp tục khẳng định tiềm năng phát triển cây này trong các sản phẩm hỗ trợ dạ dày – viêm da – cảm sốt – detox tự nhiên.

---

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Nguyen T.H. et al. (2025). Anti-inflammatory and gastroprotective properties of Oxalis corniculata extract. J Ethnopharmacol.

• Li J. et al. (2025). Antioxidant and antimicrobial activities of O. corniculata flavonoids. Biomed Pharmacother.

• Chen Y. et al. (2024). Phytochemical composition and cytoprotective effects of Oxalis species. Front Pharmacol.

• Singh R. et al. (2024). Bioactive compounds and therapeutic potential of Oxalis corniculata. Nat Prod Res.

• Review: Oxalis corniculata L.: phytochemistry, ethnomedicinal uses and pharmacological prospects. (2023).